Four Months, Four Million Light Years

UNIEKE tentoonstelling/filmprojectie – 21 januari t/m 9 april –

Four Months, Four Million Light Years (2020) van Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) presenteert een sjamanistische helende reis door tijd en ruimte. Deze immersieve filminstallatie onderzoekt de koloniale narratieven achter transnationale en transraciale adoptie, via de historische relaties tussen Nederland en Korea.

Sara werd zelf in Zuid-Korea geadopteerd. Ze wil met dit werk de band met haar land van herkomst bekrachtigen.

De tentoonstelling maakt een tijdreis vanaf de hedendaagse Nederlandse samenleving en de deelname van 3.418 Nederlandse soldaten aan de dodelijke Koreaanse Oorlog (1950–1953) naar de vroege Nederlandse koloniale beschrijvingen van Aziatische mensen. In Nederland alleen al werden ongeveer 40.000 mensen geadopteerd uit het mondiale zuiden, vaak door kinderhandel en vervalste documenten.

In de installatie Four Months, Four Million Light Years, vanaf zaterdag te zien in Amsterdam, waan je je in eerste instantie in een tempel. Verspreid door de ruimte hangen banieren met Koreaanse kalligrafieën, er klinken trommels. Vanaf het scherm dat centraal in de ruimte hangt zingt een vrouw in traditioneel ogende kleding je toe. Dan wordt de muziek zachter en spreekt een stem: ‘Zit met me voordat je je reis begint en je geboren wordt.’ Even later verandert de toon: ‘Er zal een verpleegster komen die je meeneemt en je zal je moeder nooit meer zien.’ Vervolgens voeren videobeelden je mee op een reis met op het eerste gezicht onverwachte stops: de koloniale verbeelding van Azië, de Koreaanse oorlog, transnationale adoptiepraktijken en sjamanistische rituelen.

De vier maanden uit de titel verwijzen naar een Koreaanse wet die een minimumverblijf van vier maanden in een Koreaans weeshuis vereiste voordat een kind wettelijk adopteerbaar was voor de lucratieve transnationale en transraciale adoptie-industrie. Die industrie maakte opgang na de Koreaanse Oorlog en teert nog altijd op dezelfde koloniale beeldvorming van 300 jaar geleden.

Het werk is een eerbetoon aan allen die zijn gescheiden van hun moeders, vaders, familie, voorouders, land, cultuur en spirits.

‘Je kunt deze installatie zien als een sjamanistische reis die de verbinding oproept tussen familie, voorouders en het land van geboorte’, zegt Chang. In het adoptieproces is die verbinding verstoord. ‘Maar de band is natuurlijk niet weg, en ik wilde deze opnieuw bekrachtigen.’

Na diverse internationale presentaties, op onder meer de 11e Berlijn Biënnale, de Busan Biënnale, in ARGOS, Brussel en in Moderna Museet, Stockholm, is Four Months, Four Million Light Years nu ook Nederland te zien.

Locatie: Rozenstraat 59, Amsterdam

Datum: 21 januari t/m 9 april 2023

Het idee voor dit kunstwerk was er al heel lang, vertelt Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) (46) daags voor de opening in een Amsterdams café. Ze woont in Berlijn en is een paar dagen in Nederland voor de opbouw en opening van de tentoonstelling. ‘Al vanaf de eerste keer dat ik terugkeerde naar Zuid-Korea, in 2002, werd me duidelijk dat er op grote schaal kinderen van hun families gestolen zijn voor adoptie naar Europa en de Verenigde Staten. Tegelijkertijd denken veel witte mensen nog steeds dat adoptie van kinderen uit het buitenland goed is. De vragen waarmee ik begon, waren: waar komt die beeldvorming vandaan, en hoe kan deze worden bijgesteld?’

Dit westerse superioriteitsdenken zit, recente verschuivingen daargelaten, nog ingebakken in westerse samenlevingen, zegt Chang. In de video geeft ze een aantal voorbeelden van dingen die de ‘jij-persoon’ uit de video als geadopteerd persoon van kleur te horen krijgt. Bijvoorbeeld: ‘Vreemden die nog nooit in je land zijn geweest, zeggen tegen je dat als je niet geadopteerd was geweest, je op straat zou leven of een prostituee was geworden.’

Four Months, Four Million Light Years wil niet alleen mythen rond adoptie ontrafelen, maar er ook iets tegenover stellen.

Chang reisde naar Mongolië en zocht daar Darghad-sjamanen op, afstammelingen van de sjamaan die door Witsen in de 17de eeuw werd afgebeeld als duivelspriester. ‘Ik heb juist hen om heling gevraagd bij het maken van de film, omdat Witsens prenten van sjamanen hebben bijgedragen aan de negatieve beeldvorming.’

De installatie, waarvan de video onderdeel is, refereert aan een Koreaanse tempel. Ook bevat de installatie elementen die zijn geïnspireerd op de Koreaanse sjamanistische traditie, zoals de tempel en de muziek.